09.03.2021
Yazarlar: Serhan Akyıldırım, Ahsen Sadıkoğlu
3 Mart 2021 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesi Norm Denetimi Kararı uyarınca Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 39. Maddesinin (4) numaralı fıkrasında yer alan “İmza tarihinden önceki talepler imza tarihi itibarıyla hüküm doğurur.” ibaresi İptal edilmiştir.
Anayasa Mahkemesi’nin 2020/83 Karar Numaralı Norm Denetimi Kararı ile İptal Edilen 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 39. Maddesinin (4) numaralı fıkrası;
“Toplu iş sözleşmesinin imzası sırasında taraf işçi sendikasına üye olmayanlar, sonradan işyerine girip de üye olmayanlar veya imza tarihinde taraf işçi sendikasına üye olup da ayrılanlar veya çıkarılanların toplu iş sözleşmesinden yararlanabilmeleri, toplu iş sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikasına dayanışma aidatı ödemelerine bağlıdır. Bunun için işçi sendikasının onayı aranmaz.
Dayanışma aidatı ödemek suretiyle toplu iş sözleşmesinden yararlanma, talep tarihinden geçerlidir. İmza tarihinden önceki talepler imza tarihi itibarıyla hüküm doğurur.”
İptal edilen kuralda, dayanışma aidatı ödemek suretiyle toplu iş sözleşmesinden yararlanmak isteyen sendika üyesi olmayan işçilerin imza tarihinden önceki taleplerin imza tarihi itibariyle hüküm doğuracağı öngörülmekteydi.
SONUÇ
Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen kanun hükmü uyarınca; toplu iş sözleşmesinin tarafı olan sendikaya üye olmayan fakat dayanışma aidatı ödemek suretiyle toplu iş sözleşmesinden faydalanmak isteyen işçiler, yetki alma ve toplu iş sözleşmesinin hazırlık, müzakere ve pazarlık süreçlerinin devam ettiği dönemlerin parasal haklarından yararlanamıyordu. İşbu hüküm, sendika üyesi olan ve olmayan işçiler arasındaki dengeyi bozduğundan ve işçileri geçmişe yönelik parasal haklardan faydalanmak için sendikaya üye olmaya zorladığından Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir.
Söz konusu hükmün iptal edilmesi ile birlikte 03.03.2021 tarihi itibariyle sendika üyesi olmayan ve toplu iş sözleşmesinden faydalanmak isteyen işçilerin yetki alma ve toplu iş sözleşmesinin hazırlık, müzakere ve pazarlık süreçlerinin devam ettiği dönemlerde dayanışma aidatı ödemek suretiyle geçmişe yönelik parasal haklar bahşeden hükümlerden yararlanmaları mümkün hale gelmiştir.
